ΣΜΝ – Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα: Μάθετε Ποια Είναι Και Πώς Μπορούν Να Αντιμετωπιστούν Αποτελεσματικά

Τι είναι τα ΣΜΝ (Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα)

Τα ΣΜΝ, τα Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα δηλαδή, είναι οι ασθένειες και οι μολύνσεις οι οποίες μεταδίδονται από άνθρωπο σε άνθρωπο μέσω της σεξουαλικής συμπεριφοράς, είτε πρόκειται για κολπική και πρωκτική επαφή είτε αυτή είναι στοματική.

Τα ΣΜΝ προκαλούνται από βακτήρια, ιούς, μύκητες και παράσιτα. Η μετάδοσή τους μπορεί να συμβεί μέσω της επαφής με μολυσμένα υγρά του σώματος όπως το σπέρμα, τα κολπικά υγρά, και το αίμα, καθώς και μέσω της επαφής με μολυσμένες περιοχές του δέρματος ή των βλεννογόνων.

Ενώ στο παρελθόν αυτές οι ασθένειες αναφέρονταν με την παραπάνω ορολογία ή ως αφροδίσια νοσήματα, τα τελευταία χρόνια προτιμάται και ο όρος σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις.

Διαφορά λοίμωξης – νοσήματος

Ο όρος “σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη” είναι ένας ευρύτερος όρος απ’ ό,τι ο όρος “σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα”. Σε μια λοίμωξη ή ασθένεια το άτομο οδηγείται σε μειωμένη ή μη φυσιολογική λειτουργία. 

Και στις δύο περιπτώσεις, η κατάσταση μπορεί να μην παρουσιάζει σημάδια ή συμπτώματα. Γι’ αυτό και οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν ότι έχουν μολυνθεί από ένα ΣΜΝ μέχρι να εξεταστούν ή να αρχίσουν να εμφανίζουν ένα ή περισσότερα συμπτώματα της νόσου.

Ποια είναι τα ΣΜΝ

Υπάρχουν διαφόρων κατηγοριών σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα ανάλογα με τον παράγοντα που τα έχει δημιουργήσει (βακτήριο, ιός, μύκητας ή παράσιτο). Τα πιο συνήθη σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα είναι τα εξής:

• χλαμύδια: Προκαλούνται από το βακτήριο Chlamydia trachomatis και είναι από τα πιο συχνά ΣΜΝ, το οποίο μπορεί να επηρεάσει σε μεγάλο βαθμό τη γονιμότητα.
• γονόρροια ή βλεννόρροια: Προκαλείται από το βακτήριο γονόκοκκο (Neisseria gonorrhoeae) και εκφράζεται συνήθως με την έκκριση λευκού και κίτρινου υγρού από τον κόλπο.
• σύφιλη: Προκαλείται από το βακτήριο Treponema pallidum και μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές επιπλοκές αν δεν αντιμετωπιστεί, τόσο στο νευρικό και το καρδιαγγειακό σύστημα όσο και σε άλλα συστήματα.
• ιός ανθρώπινων θηλωμάτων (HPV): Προκαλεί κονδυλώματα και μπορεί να οδηγήσει σε καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
• έρπης των γεννητικών οργάνων: Προκαλείται από τον ιό του απλού έρπητα (HSV) και χαρακτηρίζεται από επώδυνες φουσκάλες ή έλκη.
• σύνδρομο επίκτητης ανοσοανεπάρκειας (AIDS): Προκαλείται από τον ιό της ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας – ανοσοανεπάρκειας (HIV) και επηρεάζει το ανοσοποιητικό σύστημα. Δεν υπάρχει θεραπεία για αυτό το ΣΜΝ, αλλά η έγκαιρη διάγνωση και ο σχεδιασμός ενός ατομικού θεραπευτικού πλάνου μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τα συμπτώματα.
• τριχομονάδες: Προκαλούνται από το παράσιτο Trichomonas vaginalis και μπορεί να προκαλέσουν μη φυσιολογικές κολπικές εκκρίσεις.
• ηπατίτιδα Β και C: Είναι ιοί οι οποίοι επηρεάζουν το ήπαρ. Η ηπατική βλάβη μπορεί να προληφθεί και μειωθεί σε μεγάλο βαθμό με την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή.

Υπάρχουν και άλλα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, τα οποία αναλύονται σε άλλο σημείο.

Αίτια

Τα αίτια των ΣΜΝ συνδέονται με διάφορους μικροοργανισμούς, οι οποίοι μεταδίδονται κυρίως μέσω της σεξουαλικής επαφής, εξού και η ονομασία τους. Οι κύριοι παράγοντες κινδύνου οι οποίοι συμβάλλουν στην εξάπλωση των ΣΜΝ είναι οι παρακάτω:

• πολλαπλοί σεξουαλικοί σύντροφοι: Η αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών συντρόφων αυξάνει και τον κίνδυνο μετάδοσης κάποιου σεξουαλικώς μεταδιδόμενου νοσήματος.
• σεξουαλική επαφή χωρίς προφύλαξη: Η μη χρήση προφυλακτικών αυξάνει σε πολύ μεγάλο βαθμό τον κίνδυνο μετάδοσης των ΣΜΝ.
• επαφή με άτομα υψηλού κινδύνου: Η σεξουαλική επαφή με συντρόφους υψηλού κινδύνου, όπως μπορούν να χαρακτηριστούν, αυξάνει επίσης τον κίνδυνο. Οι σύντροφοι αυξημένου κινδύνου είναι εκείνοι που έχουν ιστορικό πολλαπλών σεξουαλικών συντρόφων ή που πραγματοποιούν επαφή χωρίς τη χρήση προφυλακτικού.

• σεξουαλική επαφή με άτομα που πάσχουν από κάποιο σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα

Η μειωμένη ανοσολογική αντίσταση, το εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα δηλαδή, είναι πολύ πιο επιρρεπές όπως είναι φυσικό στον κίνδυνο μόλυνσης από ένα ΣΜΝ, ιδιαίτερα αν συνδυάζεται και με έναν ή περισσότερους από τους παράγοντες κινδύνου που αναφέρθηκαν προηγουμένως. Τέλος, η μη γνώση και η ελλιπής ενημέρωση γύρω από τα ΣΜΝ και τους τρόπους πρόληψης συμβάλλουν στην εξάπλωσή τους. 

Συμπτώματα ΣΜΝ

Τα συμπτώματα τα οποία μπορεί να παρουσιάσουν τα σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα ποικίλλουν ανάλογα με τον τύπο της λοίμωξης, αλλά υπάρχουν ορισμένα κοινά συμπτώματα για όλα τα ΣΜΝ όπως τα παρακάτω:

• εκκρίσεις από τα γεννητικά όργανα (π.χ. ασυνήθιστη υφή ή οσμή)

• πόνος ή κάψιμο κατά την ούρηση

• φουσκάλες, έλκη ή εξογκώματα στην περιοχή των γεννητικών οργάνων, του πρωκτού ή του στόματος
• κνησμός ή ερεθισμός στην περιοχή των γεννητικών οργάνων

• πόνος κατά τη σεξουαλική επαφή

• φλεγμονή στους λεμφαδένες

• πυρετός και κόπωση (συχνά σε περιπτώσεις HIV, σύφιλης και γονόρροιας)

Είναι σημαντικό να σημειωθεί πως, σε πολλές περιπτώσεις, τα ΣΜΝ μπορεί να είναι εντελώς ασυμπτωματικά, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση και τη θεραπεία ακόμη πιο δύσκολες. 

Θεραπεία

Η θεραπεία των ΣΜΝ εξαρτάται κατά κύριο λόγο από τον τύπο της λοίμωξης, αλλά πρέπει πάντα να είναι εξατομικευμένη ώστε να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες κάθε ασθενούς.

Βακτηριακές λοιμώξεις

Στις βακτηριακές λοιμώξεις, όπως είναι τα χλαμύδια, η γονόρροια και η σύφιλη μπορούμε να έχουμε πλήρη ίαση μέσω αντιβιοτικών, αν αυτά χορηγηθούν έγκαιρα.

Ιογενείς λοιμώξεις

Για τις ιογενείς λοιμώξεις, όπως για παράδειγμα για τον ιό HPV, τον HIV και τον έρπητα, δεν υπάρχει θεραπεία. Ωστόσο, υπάρχουν φάρμακα τα οποία μπορούν να διαχειριστούν τα συμπτώματα και να μειώσουν την πιθανότητα μετάδοσης. Για τον HIV συγκεκριμένα, η αντιρετροϊκή θεραπεία (ART) είναι απαραίτητη για την καταστολή του ιού.

Παρασιτικές λοιμώξεις 

Στις παρασιτικές λοιμώξεις, όπως είναι οι τριχομονάδες, χρησιμοποιούνται αντιπαρασιτικά φάρμακα, τα οποία είναι πολύ αποτελεσματικά.

Είναι σημαντικό όλοι οι σεξουαλικοί σύντροφοι να ενημερώνονται και να θεραπεύονται ταυτόχρονα ούτως ώστε να αποφευχθεί η επαναμόλυνση. 

Πρόληψη

Η πρόληψη αποτελεί την καλύτερη “μέθοδο” για την αντιμετώπιση των ΣΜΝ, ιδιαίτερα των ανίατων όπως ο έρπης και ο ιός HIV. Παρά το γεγονός ότι η πιθανότητα μετάδοσης κάποιου ΣΜΝ είναι υπαρκτή ακόμα και με τη χρήση προφυλακτικού, η προώθηση της χρήσης του από τις κλινικές σεξουαλικής υγείας είναι πολύ σημαντική για την ενημέρωση του κοινού.

Η πρόληψη των διαφόρων σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων περιλαμβάνει:

• τη χρήση προφυλακτικών: Η σωστή και συνεπής χρήση προφυλακτικών μπορεί να μειώσει σημαντικά τον κίνδυνο μετάδοσης των διαφόρων ΣΜΝ.
• ο εμβολιασμός: Ο εμβολιασμός κατά του HPV και της ηπατίτιδας Β μπορεί να προστατεύσει σε πολύ μεγάλο βαθμό από αυτές τις λοιμώξεις.
• οι τακτικοί έλεγχοι: Η τακτική εξέταση για ΣΜΝ και των δύο συντρόφων μπορεί να βοηθήσει στην έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.
• η ενημέρωση – εκπαίδευση: Η γνώση σχετικά με τα ΣΜΝ, τους τρόπους μετάδοσης και την πρόληψη είναι κρίσιμη για την αποτροπή της εξάπλωσής τους.
• η αποφυγή επαφής με υγρά και μέλη του σώματος τα οποία μπορεί να οδηγήσουν στη μετάδοση από τον ένα σύντροφο στον άλλο

Αξίζει να σημειωθεί στο σημείο αυτό πως πολλές από τις σεξουαλικώς μεταδιδόμενες λοιμώξεις δεν είναι δυνατόν να ανιχνευθούν αμέσως μετά τη μετάδοσή τους. Συνεπώς, για να είναι ακριβή τα αποτελέσματα από τις ειδικές εξετάσεις μπορεί να μεσολαβήσει ένα σχετικά μεγάλο χρονικό διάστημα, ειδικά αν πρόκειται για τον ιό HPV και άλλους ιούς οι οποίοι είναι πολύ ανθεκτικοί. 

Ο μαιευτήρας – γυναικολόγος Δρ. Σπυρίδων Δ. Καπελής θα σας λύσει οποιαδήποτε απορία έχετε σχετικά με τα ΣΜΝ. Μάθετε ποια είναι τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, με ποια συμπτώματα εκφράζονται και πώς μπορούν να θεραπευτούν. Πραγματοποιήστε την επικοινωνία σας με τον γιατρό και κλείστε το ραντεβού σας, ώστε να λάβετε την ιδανική και εξατομικευμένη θεραπεία.