Τι είναι ο γυναικολογικός καρκίνος;
Ο γυναικολογικός καρκίνος είναι κάθε τύπος κακοήθειας που έχει αφετηρία το γυναικείο αναπαραγωγικό σύστημα και που εμφανίζεται όταν γίνεται πολλαπλασιασμός ανώμαλων κυττάρων. Οι βασικοί γυναικολογικοί καρκίνοι είναι πέντε και περιλαμβάνουν τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, των ωοθηκών, του ενδομητρίου ή της μήτρας, του αιδοίου και του κόλπου. Υπάρχουν, ωστόσο, και κάποιοι εξαιρετικά σπάνιοι τύποι γυναικολογικού καρκίνου, όπως των σαλπίγγων αλλά και του πλακούντα που σχετίζεται με την εγκυμοσύνη.
Γυναικολογικοί καρκίνοι-Τύποι
1. Καρκίνος του τραχήλου της μήτρας
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας είναι ο πιο συχνά εμφανιζόμενος καρκίνος σε γυναίκες μικρότερες των 35 ετών και κάνει την εμφάνισή του όταν τα καρκινικά κύτταρα αναπτύσσονται και πολλαπλασιάζονται στην επιφάνεια του τραχήλου. Τα είδη νεοπλασίας του τραχήλου είναι το καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων (που εντοπίζεται στην πλειοψηφία των περιπτώσεων) με αφετηρία τα κύτταρα που βρίσκονται στην εξωτερική επιφάνεια του τραχήλου και το αδενοκαρκίνωμα, που έχει αφετηρία του τα κύτταρα που βρίσκονται εντός του τραχηλικού αυλού.
Η συνηθέστερη αιτία πρόκλησής του είναι οι ιοί των ανθρωπίνων θηλωμάτων ή αλλιώς HPV και τα συμπτώματά του περιλαμβάνουν:
- Ασυνήθιστη αιμορραγία από τον κόλπο, κυρίως μετά τη σεξουαλική επαφή ή σε γυναίκες που έχουν μπει στην εμμηνόπαυση
- Πόνο κατά τη συνουσία
- Ακανόνιστη αιμορραγία, όπως κηλίδες μεταξύ των περιόδων
- Δύσοσμες βλεννοαιματηρές κολπικές εκκρίσεις
- Αίμα στα ούρα
- Εμμηνορροϊκή αιμορραγία που είναι μεγαλύτερη ή βαρύτερη από το φυσιολογικό
- Ακράτεια
- Απώλεια όρεξης
- Επίμονο πόνο στην πύελο ή την πλάτη, που συνήθως εντείνεται κατά τη σεξουαλική επαφή
- Αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
Οι τακτικές γυναικολογικές εξετάσεις, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στην πρόληψη ή την ανίχνευση της συγκεκριμένης νόσου και η έγκαιρη διάγνωση μπορεί να βελτιώσει σε μεγάλο βαθμό τις πιθανότητες για πλήρη θεραπεία. Η διάγνωση περιλαμβάνει συνήθως κολποσκόπηση και λήψη βιοψίας, κυρίως μετά από θετικό και υψηλού κινδύνου αποτέλεσμα σε εξέταση για τον ιό HPV.
2. Καρκίνος των ωοθηκών
Ο καρκίνος των ωοθηκών προσβάλλει τη μία ή και τις δύο ωοθήκες είτε με τη μορφή επιθηλιακών καρκινωμάτων (που έχουν αφετηρία τα κύτταρα που καλύπτουν την επιφάνεια των ωοθηκών), τα οποία αποτελούν την πιο συνηθισμένη μορφή όγκων των ωοθηκών, είτε μη επιθηλιακών κακοήθων όγκων των κυττάρων (που έχουν αφετηρία τα γεννητικά κύτταρα ή τα στρωματικά κύτταρα του συνδετικού ιστού, περιμετρικά της ωοθήκης). Η συχνότητα με την οποία εμφανίζεται στον γενικό πληθυσμό είναι 1.4% και συνήθως προσβάλλει γυναίκες μεταξύ 50 και 60 ετών με κύρια συμπτώματα:
- Μετεωρισμό διαρκείας και αλλαγές στις συνήθειες του εντέρου
- Επίμονο πυελικό και κοιλιακό άλγος
- Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
- Απώλεια όρεξης και αίσθημα πληρότητας ακόμη και με κατανάλωση πολύ μικρής ποσότητας φαγητού
- Συχνουρία
- Δυσκοιλιότητα
- Δυσπεψία
- Ναυτία
- Ανεξήγητη απώλεια βάρους
Κάποια από τα συμπτώματα αυτά μοιάζουν με αυτά άλλων ασθενειών, γεγονός που καθιστά τη διάγνωση δύσκολη. Επίσης, στις περισσότερες περιπτώσεις, τα συμπτώματα εμφανίζονται σε προχωρημένο στάδιο της νόσου με αποτέλεσμα η αρχική διάγνωση να πραγματοποιείται καθυστερημένα, γεγονός που συμβάλλει στην κακή πρόγνωση. Ωστόσο, η έγκαιρη διάγνωση είναι πάρα πολύ σημαντική, καθώς -με βάση την Αμερικανική Εταιρεία για τον Καρκίνο (ΑCS)- όταν η διάγνωση γίνει σε πρώιμο στάδιο, αυξάνεται το προσδόκιμο ζωής κατά 93%. Για τη διάγνωση πραγματοποιείται συνήθως μέτρηση του CA 125 και του καρκινοεμβρυονικού αντιγόνου στον ορό συνδυαστικά με τις κλασικές απεικονιστικές μεθόδους, όπως είναι η μαγνητική τομογραφία και ο διακολπικός υπέρηχος.
3. Καρκίνος της μήτρας ή του ενδομητρίου
Ο καρκίνος της μήτρας ή του ενδομητρίου, που είναι το αδενοκαρκίνωμα, είναι από τους συνηθέστερους καρκίνους στις γυναίκες και εμφανίζεται όταν κάποια κύτταρα του ενδομητρίου (της μεμβράνης δηλαδή που καλύπτει τη μήτρα) αρχίζουν να πολλαπλασιάζονται ανεξέλεγκτα. Στα συμπτώματά του εντάσσονται τα παρακάτω:
- Η μη φυσιολογική κολπική αιμορραγία
- Η αιμορραγία μεταξύ των περιόδων σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας
- Η μετεμμηνοπαυσιακή αιμορραγία
- Οι βαρύτερες περίοδοι
- Ο πόνος στην περιοχή της πυέλου
- Ο πόνος κατά τη διάρκεια της σεξουαλικής επαφής
- Η επώδυνη ούρηση
- Η μειωμένη όρεξη και η ανεξήγητη απώλεια βάρους
- Το αίσθημα κόπωσης
- Η διευρυμένη μήτρα, που εντοπίζεται από τον γιατρό κατά την εξέταση
Η διάγνωση του καρκίνου του ενδομητρίου ή της μήτρας πραγματοποιείται με ελάχιστα επεμβατικές εξετάσεις, όπως είναι η λήψη βιοψίας ενδομητρίου, το κολπικό υπερηχογράφημα, η απόξεση και η υστεροσκόπηση. Μετά την επιβεβαίωσή του, ενδέχεται να χρειαστούν εξετάσεις, όπως αιματολογικές και μαγνητική τομογραφία.
4. Καρκίνος του αιδοίου
Ο καρκίνος του αιδοίου έχει αφετηρία το αιδοίο, δηλαδή το εξωτερικό τμήμα του γυναικείου αναπαραγωγικού συστήματος (που περιλαμβάνει το στόμιο της κολπικής κοιλότητας, τα εσωτερικά και εξωτερικά χείλη, την κλειτορίδα και το εφήβαιο). Πρόκειται για σπάνια μορφή γυναικολογικού καρκίνου και συνήθως οφείλεται στον ιό των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV), ο οποίος είναι υπεύθυνος και για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας. Συνήθως, προσβάλλει ηλικιωμένες γυναίκες άνω των 65 ετών και εμφανίζεται ως μικρό εξόγκωμα ή έλκος στην περιοχή του αιδοίου που συνοδεύεται από κνησμό. Τα είδη νεοπλασίας αιδοίου διακρίνονται σε καρκίνωμα πλακωδών κυττάρων, που αποτελεί την πλειοψηφία των περιπτώσεων και σε μελάνωμα, που έχει αφετηρία τα κύτταρα παραγωγής μελανίνης που βρίσκονται στο δέρμα του αιδοίου. Τα συμπτώματά του περιλαμβάνουν:
- Επίμονο κνησμό, κάψιμο ή πόνο στην περιοχή
- Ευαισθησία και πόνο στην περιοχή
- Πρησμένες κηλίδες κόκκινες, λευκές ή σκουρόχρωμες στο δέρμα
- Αιμορραγία ή εκκρίσεις με αίμα
- Πιθανή διόγκωση βουβωνικών λεμφαδένων
- Πόνο κατά την ούρηση
- Δερματικές αλλοιώσεις (π.χ. ελιά που αλλάζει σχήμα, μέγεθος ή χρώμα)
Η διάγνωση του καρκίνου του αιδοίου πραγματοποιείται με ιστολογική εξέταση (βιοψία), που θα μαρτυρήσει το στάδιο στο οποίο βρίσκεται η νόσος. Συμπληρωματικά, μπορεί να χρειαστούν και άλλες εξετάσεις, όπως αιματολογικές και απεικονιστικές, κολποσκόπηση και εξετάσεις που εστιάζουν στο ουροποιητικό σύστημα.
Αποτελεσματική μέθοδο πρόληψης αποτελεί το εμβόλιο κατά του ιού HPV το οποίο συμβάλλει και στην προστασία από τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας.
5. Καρκίνος του κόλπου
Ο καρκίνος του κόλπου είναι σπάνια μορφή καρκίνου που προσβάλλει κυρίως τις γυναίκες άνω των 60 ετών. Υπάρχουν περιπτώσεις που δεν εμφανίζουν καθόλου συμπτώματα, ωστόσο, όταν αυτά υπάρχουν, περιλαμβάνουν:
- Αιμορραγία μεταξύ των περιόδων ή μετά την εμμηνόπαυση
- Αιμορραγία μετά τη σεξουαλική επαφή
- Κολπικές εκκρίσεις με δυσάρεστες οσμές ή με αίμα
- Πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή
- Εμφάνιση πρηξίματος σε κάποιο σημείο του κόλπου
- Φαγούρα στην περιοχή
Στην περίπτωση του καρκίνου του κόλπου, τα τακτικά τεστ ΠΑΠ είναι αυτά που εντοπίζουν τέτοιου είδους αλλαγές, ενώ η διάγνωσή του μπορεί να επιτευχθεί με κολποσκόπηση, που περιλαμβάνει βιοψία για ιστολογική επιβεβαίωση. Επίσης, βοηθητική είναι και η μαγνητική τομογραφία πυέλου που συμβάλλει στη διαπίστωση τυχόν μεταστάσεων. Για προστασία έναντι της νόσου ενδείκνυται το εμβόλιο κατά του ιού HPV.
Θεραπεία γυναικολογικών καρκίνων
Το θεραπευτικό πλάνο για τον γυναικολογικό καρκίνο καθορίζεται από τον τύπο και το στάδιο στο οποίο βρίσκεται και συνήθως επικεντρώνεται στη χειρουργική αφαίρεση του όγκου. Τα συνηθέστερα είδη χειρουργικών επεμβάσεων είναι η υστερεκτομή (αφαίρεση μήτρας και τραχήλου), η ολική υστερεκτομή (αφαίρεση όλων των εσωτερικών γεννητικών οργάνων), η αιδοιεκτομη κ.λπ. Τέλος, υπάρχουν και τύποι θεραπείας που μπορούν να συνδυαστούν με τη χειρουργική μέθοδο και αυτοί περιλαμβάνουν την ενδοπεριτοναϊκή χημειοθεραπεία, τη συστημική χημειοθεραπεία και την ακτινοθεραπεία.
Για την επιλογή της κατάλληλης θεραπείας επιβάλλεται η επικοινωνία με έναν εξειδικευμένο και έμπειρο μαιευτήρα-γυναικολόγο, που εξετάζοντας όλα τα ιατρικά δεδομένα, θα προβεί στην εξατομικευμένη αντιμετώπιση της νόσου. Επικοινωνήστε με τον γιατρό Δρ. Καπελή και προγραμματίστε το ραντεβού σας για την απαραίτητη διάγνωση και μια εξατομικευμένη θεραπεία.